У 1754 годзе кароль Аўгуст III надаў
Вялікай Бераставіцы Магдэбургскае права і герб. Выгляд герба вядомы па
захаваўшыхся адбітках пячаткі: на авальным шчыце сядзіць вавёрка на зямлі, якая
падаецца у форме спіралі, над шчытом – шляхецкая карона.
Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь
ад 17 ліпеня 2006 года быў зацверджаны герб гарадскога пасёлка Вялікая
Бераставіца і Бераставіцкага раёна. У аснову герба быў пакладзены гістарычны
герб мястэчка “Чырвоная вавёрка пад залатой каронай”. Менавіта герб стаў адпраўным
пунктам праекта раённага музея.
Музей створаны 1 жніўня 2012 года
рашэннем Бераставіцкага раённага выканаўчага камітэта ад 30 ліпеня 2012 года. З
гэтага часу актыўна праводзілася праца па стварэнні экспазіцыі музея і пошуку
прадметаў музейнага значэнння. Урачыстае адкрыццё выставачных залаў музея для
наведвальнікаў адбылося 7 кастрычніка 2014 года. Профіль музея комплексны,
прадстаўляе прыродазнаўчую і гістарычную тэматыкі, раскрыць якія дапамагаюць
класічныя і сучасныя наватарскія формы музейнай дзейнасці. Агульная плошча
будынка музея складае 268,78 м2, з якой 84,4 м2 – экспазіцыйныя памяшканні,
19,0 м2 – памяшканні пад захаванне фондаў. Зямельны ўчастак займае плошчу 0,115
га. Тэматычнае афармленне музея пачынаецца з вестыбюля і працягваецца ў чатырох
залах пастаяннай экспазіцыі.
Першыя дзве залы адведзеныя прыродазнаўчай
тэматыцы і прысвечаныя вавёрцы. Так у першай зале размешчаныя клетка-вальер з
жывым звярком, інтэрактыўная карта «Тут жывуць вавёркі», якая знаёміць з
арэалам іх пражывання, і чучалы экзатычных прадстаўнікоў сямейства вавёркавых.
Асобна прадстаўлена тэма «Вавёркі Беларусі». У вітрынах размешчаны чучалы,
фотаздымкі вавёркі, ляцягі і сусліка, якія вядуцца ў Беларусі, чучалы прыродных
ворагаў вавёркі.
Акцэнт у другой зале зроблены на дыяраме лесу,
якая адпавядае натуральным умовам пражывання вавёркі. Завяршае залу падтэма
«Геральдыка», дзе прадстаўлены гербы гарадоў, на якіх адлюстравана вавёрка.
Трэцяя зала раскрывае гістарычную тэматыку і
знаёміць з матэрыяламі раскопак на Бераставіччыне, уладальнікамі мястэчка,
знакамітымі землякамі і ўраджэнцамі, святкаваннем 500-годдзя Вялікай
Бераставіцы. У экспазіцыйных вітрынах размешчаны копіі архіўных дакументаў і
пячатка вялікабераставіцкага магістрата, макет палаца Касакоўскіх, манікены
ваяроў, а таксама шмат іншых прывабных для наведвальнікаў рознага ўзросту
экспанатаў.
У асобнай вітрыне трэцяй залы прадстаўлены
рэчы, перададзеныя пасольствамі Кітая і Манголіі і якія маюць дачыненне да
навуковай дзейнасці славутага ўраджэнца Бераставіччыны Восіпа Міхайлавіча
Кавалеўскага – філолага, заснавальніка манголазнаўства. Завяршаюць трэцюю залу
прадметы мастацтва, дэкаратыўныя фігуркі, цацкі, кнігі, калекцыі філатэліі і
паштовак з вобразам вавёрак. Заканчваецца экспазіцыя чацвёртай залай, якая
прысвечана гісторыі Бераставіччыны ХХ стагоддзя: ад Першай сусветнай вайны праз
фотааб’ектыў Рамана Салаўя, міжваенны перыяд праз бераставіцкі кірмаш да Другой
сусветнай вайны праз рэшткі вайсковага рыштунку і лёсы жыхароў Бераставіччыны.
